Thứ Sáu, 30 tháng 12, 2016

Làm gì khi cha mẹ già


Bài vết của bác sĩ Đỗ Hồng Ngọc

Đợi cha m già qua đời ri mi báo hiếu làm đàn tràng cu siêu thit to, mua đất nghĩa trang thit rng, xây m xây m thit đẹp, hoc đem tro ct vào chùa, nhang khói mt mù, đặt nm tro tàn cha m mt v trí thit tt… không ngi tn kém!
Đợi cha m già vào bnh vin, đặt ng ni khí qun giúp th, truyn đạm truyn dch chai dưới chai trên, bơm thc ăn qua ng thông d dày, dây nh chng cht khp người theo dõi nhp tim nhp th, thuc men không ngi tn kém… sn sàng bán nhà bán ca cha chy, còn nước còn tát!
Thế nhưng khi cha m già đang s s bên cnh thì bn bu trăm công ngàn vic, không có chút thì gi để hi han, chăm sóc
Mt ông b viết cho con:
“…Người già s nht cnh cô đơn nên nếu các con đã hiu thì hãy thương cho tròn. Tình thương y không đánh đổi bng tm ngân phiếu kếch xù hay quà bánh đắt tin mà chính là… thi gian. Mt lúc nào đó trong ngày mà các con thy trng vng tha thãi thì hãy mang đến tng B gi phút vô nghĩa y! Bn cht nó vô giá nhưng li vô cùng quý báu nếu chia s đúng đối tượng… Con dư biết, sáng chiu B li thi hết ngi li nm, cô đơn bên cnh mt người tr công ch biết im lng canh chng. Nếu con đến thăm, nh b hết công vic và lo toan ngoài xe trước khi vào nhà, tránh cnh thân tâm mi ch mi nơi để cha con sng tht nhng k nim cui đời bên nhau. Người già như B đương nhiên ăn nói s không còn mch lc hp dn, xin con đừng nhăn nhó… Hãy nhn ni ngi nghe như thu nuôi con còn bé, B đã tng chăm chú theo dõi tiếng con bi bô hc nói… lp đi lp li nhiu ln mt ch t ngày này qua ngày n liên hi…” (Internet)
Thit ra, không phi ch li các con. Li mt phn cha m! Có ai chu là mình già bao gi đâu! Cha m thường nhìn các con 40, 50 tui đầu mà vn coi như mt đứa con nít; còn con cái thì dù đã có tui vn luôn thy cha m mình là mt người… còn tr, còn khe mnh, chưa cn đến s giúp đỡ!
Có mt cách giúp biết khi nào cha m đã… bước vào tui già y là “lén” quan sát h có nhng du hiu bt thường nào v tâm lý, v sc khe ca la tui già chưa. Nhưng biết là để quan tâm, chăm sóc, can thip kp thi thôi ch không phi để “dán nhãn” cho h đã già nua, li thi, ri không để h còn có chút độc lp t do gì na thì rt không nên!
H có lơ là quá đáng chuyn ăn mc không? Xưa áo qun thng thm, nay xc xếch, xc xch, đứt nút, rách bâu mc k? H có lơ là quá đáng vic chăm sóc bn thân mình không? Chng bun tm ra, ht tóc co râu, tóc tai bù xù mc k. Trí nh h còn tt không hay quên trước quên sau, lp đi lp li hoài mt chuyn? H có loay hoay tìm kiếng lão, dù đang đeo trên mt hay tòng teng trên c không? H có nghng ngãng nghiêng tai bên này bên kia để nghe cho rõ hoc c hi đi hi li mt ch không? H có kêu TV m, sách báo ch nh quá, màu sc không rõ ràng như xưa không? H có bước đi tng bước chm chm, long chong, lê chân trên mt đất như chân đã mc dài ra và d b vp, b trượt, b té ngã không? H có kêu đau lưng nhc mi thường xuyên không? Có b quên chìa khóa, quên đin thoi nơi này nơi kia tìm kiếm vt v không? Thnh thong có quên tt lò gaz, quên khóa ca nhà… không?
Để ý coi h còn thèm ăn ung không, ăn ung có còn biết ngon lành không hay sao cũng được? H có chê món này cng món kia khó nhai không? Ng có d không hay trn trc loay hoay sut đêm? Có còn ham đi đây đi đó, cà phê cà pháo vi bn bè không? Có còn mê coi đá banh, tennis như ngày xưa không hay ch thích ngi im mt ch lúc nào cũng như đang im lng lng nghe, nh nghĩ đâu đâuhoc ôm TV sut ngày ri nhm tưởng cnh tượng trong phim nh là s tht ngoài đời?
Để ý coi hđã bt đầu th hn hn nng nhc… khi leo cu thang trong căn nhà quen thuc ca mình không? H có bt đầu thc gic tiu đêm nhiu ln, có d b d ng khi ăn mt món ăn quen thuc? có b bón phi rn hì hc vt v không?…
Tóm li, quan sát k mt chút s thy nhng thay đổi đó và tc độ thay đổi ngày càng nhanh. Già thit ri!
Mt ông lão than th: “ Các lão bng hu ơi, cn phi ghi nh chúng ta đều là nhng con người ca cái thế h cui cùng hiếu thun vi cha m, li cũng là nhng con người ca cái thế h đầu tiên b con cái b rơi. Ngm ngùi quá đỗi! Vì đâu nên ni?
Bi vì thế h trước kia sng trong nn văn hóa đề cao “đạo hiếu”, hc Quc văn giáo khoa thư, hc Nh thp t hiếu, gia đình t đại đồng đường”, xóm làng gn gũi, dư lun buc ràng, nay thì đời sng đã khác: gia đình ht nhân, nhiu cp ly hôn ly d, single mom, single dad v.v…, nhiu gia đình ch có mt con duy nht làm sao gánh ni ông bà ni ngoi hai bên? Ri đây các thế h già s được nuôi trong nhà dưỡng lão (nursing home), nên ngay bây gi phi coi chuyn “con cái b rơi là chuyn bình thường, có hiếu thun là thnh thong con cái nhđến thăm đôi khi.
Có nhiu cách để giúp cha m già được vui:
* Dành thi gian ngi bên cha m, nhc nhng chuyn xưa, hi chuyn tui thơ ca cha m, chuyn hc hành, chuyn chn ngh, chuyn tình cm ca hđể h có cơ hi k li mt cách hào hng, nhiu khi lp đi lp li cũng nên ân cn lng nghe;
* Nhc nhng ngày còn thơ ca mình, nhng khó khăn gian kh ca gia đình như mt cách t lòng biết ơn, rng nh h mà mình có được ngày nay;
* Sưu tm nhng hình nh k nim ca gia đình qua nhiu giai đon, nhng hình nh thu còn thơ ca con cháu, dán vào mt album để cùng coi chung c nhà hoc làm mt “trin lãm b túi” gi nh nhng k nim: “ngày này năm xưa em còn bé tí teo, bé lên ba bé vô mu giáo”…;
* Thnh thong dành thì gi đưa cha m đi thăm nhng nơi nhiu k nim ca h, mái trường xưa, căn nhà cũ dù đã đổi thay, nhng bà con lâu ngày chưa gp nơi này nơi khác, nhng bn bè thu u thơ k mt người còn…;
* Thnh thong t chc nhng bui hp mt gia đình, đặc bit nhng ngày Gi chp, để con cháu được nghe ông bà k chuyn xưa, kết ni bà con cô bác. Nếu có th thì t chc hp mt bn bè cùng la ca cha m mt nơi phù hp, khoáng đãng, h s có cơ hi trò chuyn râm ran vi nhau…;
* Sưu tm nhng bn nhc xưa, phim cũ mà h yêu thích, giúp h được nghe li, xem li… K thut media bây gi rt hin đại, chu khó giúp để tránh s lng cng ca cha m già;
* Sưu tm các bài báo, hình nh… nếu có v thành tích ca cha m trong lãnh vc văn ngh, th thao, ngh nghip v.v… làm thành tp tư liu để cùng xem vi nhau, nhc nh nhng nim hãnh din xưa!
* Giúp cha m tham gia nhng bui sinh hot ca nhóm bn già, câu lc b, hi quán người cao tui, nhóm coi bóng đá, tennis, nhóm hát hò, ngâm thơ, thm chí nhóm bn chơi t sc, mc chược, c vua, c tướng…;
* Khuyến khích cha m hc mt k năng mi: ngoi ng, vi tính, chơi games, biết dùng smartphone để chuyn trò, nhn tin, biết xài tablet ( cái “qut qut” này giúp biết đủ th chuyn trên đời!)… Nh đó các tế bào não không b r sét, các ni kết thn kinh được hot hoá, sinh động. Ngày nay người ta biết tế bào não rt nhu nhuyến và có th sinh sôi!
* Khuyến khích cha m gn gũi nhiu hơn vi nhu cu tâm linh, nói vi cha m v nhân qu, luân hi, thiên đàng, địa ngc… Thường nhc nhng vic làm tt đẹp ca h trước đây để thy thanh thn, an vui… Khuyên cha m đi chùa, đi nhà th… Giao lưu bn đạo, hc tp điu thin, min là không để rơi vào mê tín d đoan

* Và còn nhiu na, nhiu na… không ch trong mùa Vu Lan!